2023-2027 aldirako Zientzia Irekiaren Estrategia Nazionalak (ENCA)

Zientzia irekiak (open science) ezagutza zientifikoa ekoizteko, finantzatzeko, komunikatzeko eta ebaluatzeko moduaren bilakaera dakar. Paradigma aldaketa garrantzitsua da ikerketa-jardueretan, emaitzen dibulgazioan eta ikerketa-etekinen neurketan, eta horrek eragina du bizitzaren zientzietan, fisikan, ingeniaritzan, matematikan, gizarte-zientzietan eta humanitateetan. Zientzia irekiak gardentasuna areagotzen laguntzen du, eta parte-hartzea, lankidetza, kontuak ematea, ikerketa-lana berrerabiltzeko gaitasuna, inpaktua eta emaitzen erreproduzigarritasuna sustatzen ditu. Halaber, I+G+B sistemen demokratizazioa eta jasangarritasuna bultzatzen ditu, eta ikerketa-taldeetan profilak dibertsifikatzea eta eragile ez-akademikoak ikerketa-prozesuaren ziklo osoan sartzea sustatzen du, proiektuaren diseinutik hasi eta ebaluaziora arte.

2023-2027 aldirako Zientzia Irekiaren Estrategia Nazionalak (ENCA) sistemako hainbat eragile publikok zientzia irekiaren inguruan hartutako konpromiso guztiak biltzen ditu, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Legearen erreforman jasotakoak, zeina 2022ko irailean onartu zen, 17/2022 Legea; 2021-2023 aldirako Espainiako Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Estrategia; eta 2021-2022 aldirako Ikerketa Zientifiko, Teknologiko eta Berrikuntzako Estatuko Plana; zientzia irekiaren arloko nazioarteko eta estatuko testuinguruaren errepasoa egiteaz gain.

HELBURUAK
  • Zientzia irekiko politika nazional baten inplementazioaren inpaktua hartzeko eta nazioarteko ekosisteman integratzeko eta, hala dagokionean, European Open Science Cloud (EOSC) sisteman integratzeko behar bezain sendoak diren eta ongi antolatuta dauden azpiegitura digital elkarreragileak daudela bermatzea.
  • I+G+B sistema nazionalak sortutako ikerketa-datuen kudeaketa egokia sustatzea, FAIR (Findable, Irisgarria, Elkarreragingarria, Reusable) printzipioen bidez, haien kokapena, irisgarritasuna, elkarreragingarritasuna eta berrerabilgarritasuna areagotzeko.
  • Zuzenean edo zeharka funts publikoekin finantzatutako argitalpen eta emaitza zientifikoetarako sarbide irekia eta doakoa ezartzea herritar guztientzat.
  • Ikerketa ebaluatzeko mekanismo berriak eta zientzia irekiko praktikak bultzatzera bideratutako pizgarri- eta aintzatespen-sistema bat ezartzea, eta langile guztiak (ikertzailea, kudeatzailea, finantzatzailea, ebaluatzailea) gaitzea, beren jardun profesionala zientzia irekiaren printzipioekin lerrokatzeko.
ARDATZAK

Estrategia neurri zehatzen bidez ezarriko da, kultura-aldaketa horren eragile izango diren langileen inplikazio eraginkorra, sentsibilizazioa, prestakuntza eta trebakuntza bermatzeko: ikertzaileak, laguntzaileak, kudeaketakoak eta herritarrak. Neurri horiek behar bezala koordinatu beharko dira ikerketa-jarduera finantzatu, gauzatu eta ebaluatzeko eragileen artean, eta indarrean den lege-esparruak eta Espainiako Gobernuaren ekintza osoak babestu beharko dituzte.

ENCAren ardatz estrategikoak honako hauek dira:

  • Zientzia irekirako azpiegitura digitalak.
  • Ikerketa-datuak FAIR printzipioei jarraituz kudeatzea.
  • Argitalpen zientifikoetarako sarbide irekia.
  • Pizgarriak, aintzatespenak eta prestakuntza.

Dokumentuak

#Estrategiak
RESPONSABLE DEL TRATAMIENTO Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades. División de Atención al Ciudadano, Transparencia y Publicaciones. P.º de la Castellana, 162, 28046 Madrid
DELEGADO DE PROTECCIÓN DE DATOS dpd@ciencia.gob.es
FINALIDAD DEL TRATAMIENTO Registrar, gestionar y tramitar las consultas, quejas y sugerencias formuladas al Ministerio por la ciudadanía.
BASE JURÍDICA Artículo 6.1.c) del RGPD: el tratamiento es necesario para el cumplimiento de una obligación legal aplicable al responsable del tratamiento.
DERECHOS RECONOCIDOS Puede ejercitar sus derechos de acceso, rectificación, supresión y portabilidad de sus datos, y de limitación u oposición a su tratamiento, a través del Procedimiento de ejercicio derechos datos personales disponible en la sede electrónica del Ministerio. Si considera que no se han tratado sus datos personales de acuerdo con la normativa, puede dirigirse al Delegado de Protección de Datos o bien presentar una reclamación ante la Agencia Española de Protección de Datos (www.aepd.es).
INFORMACIÓN ADICIONAL Puede consultar información adicional en la Política de privacidad y protección de datos de la página web del Ministerio.