Atal honetan, gune polarretan, Artikoan eta Antartikan garatzen diren Espainiako I+G+Bko jarduera guztiak sartzen dira. Espainiako Batzorde Polarra arduratzen da jarduera horiek guztiak koordinatzeaz.

Espainiako Batzorde Polarra

Espainiako Batzorde Polarrak (CPE) Espainiako I+G+B jarduerak koordinatzeaz arduratzen den Espainiako agintaritza da gune polarretan. Irailaren 22ko 852/2020 Errege Dekretuak haren osaera eta funtzionamendua arautzen ditu.

Gaur egun, CPE Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioari atxikita dago, Ikerketako Idazkaritza Nagusiaren bidez, eta Batzordeko Lehendakaritza du, Agintaritza Polar Nazional gisa. Gainera, Espainiako jarduera polarrean inplikatutako ministerioek eta erakundeek ordezkatutako kidetzak osatzen dute CPE; eta Idazkaritza Teknikoa, Batzordeak zehazten dituen edo Agintaritza Polar Nazionalak esleitzen dizkion jarduerak bultzatu, koordinatu eta gainbegiratzeko ardura duena.

Antartika

Antartikak 60º H-ko paraleloaren hegoaldean dauden lurralde guztiak hartzen ditu. 14 milioi km2-ko azalera du, eta horren % 98 izotzez estalita dago, batez beste 3 km-ko lodierarekin. Lurreko klimarik muturrekoena du, erregistratutako tenperaturarik baxuena neurtuta delarik, tokirik haizetsuena da eta prezipitazio-erregistro txikiena du, eta Lurreko kontinenterik altuena da, batez beste 2 000 m-ko altitudearekin. Planetako ur gezaren % 80 inguru hartzen du. Antartikan ez dago herri indigenarik.

Antartikako jarduerak Antartikako Itunaren bidez arautzen dira. Tratatu hori 1959an sinatu zuten 12 herrialdek, eta kontinentearen kontserbazio-araubidea ezartzen du. Itun horrek gizateria osoaren interesa aitortzen du, Antartika helburu baketsuetarako erabil dadin beti eta soil-soilik, eta ez dadin izan nazioarteko desadostasun edo agertoki. Gainera, ezagutza zientifikoari egindako ekarpenen garrantzia aitortzen du, Antartikan egindako ikerketa zientifikoa nazioarteko lankidetzaren emaitza delarik.

Artikoa

Ozeano Artikoak eta haren inguruko lurrek osatutako ipar poloaren alboko eremua da Artikoa. Kalkuluen arabera, 4 milioi pertsona bizi dira bertan, besteak beste, Artikoko jatorrizko herri indigenak eta beste biztanle batzuk. Artikoa, gehienbat, bankisak estalitako ozeano zabal bat da, populazio dentsitate baxuko lurrez eta zorupe izoztuaz inguratua. Bere izaeragatik, eskualde artikoa eremu bakarra da eta klima-aldaketaren sentsorea. Klima-aldaketaren ondorioz, Artikoan tenperatura planetako gainerako lekuetan baino 3 aldiz azkarrago igotzen ari da.

Artikoa Artikoko zirkulu polarretik harantzago dauden subiranotasun-eremuak dituzten zortzi estatuetako kide da: Kanada, Danimarka (Groenlandiatik eta Faroe Uharteetatik), Finlandia, Islandia, Norvegia, Suedia, Errusia eta Ameriketako Estatu Batuak. Herrialde horiek Artikoko Kontseilua izeneko lankidetza-foroan biltzen dira.

Zientzia polarra

Eskualde polarretako ikerketa zientifikoa bereziki garrantzitsua da, prozesuen eta horietan gertatzen diren aurkikuntzen mundu mailako garrantziagatik. Behatoki pribilegiatutzat jotzen dira jakintza-arlo askotan. Artikoan eta Antartikan gertatzen diren prozesu geologiko, biologiko, ozeanografiko eta atmosferikoen ulermena, ezagutza eta behaketa erabakigarriak dira Lurreko prozesu globalen ezagutzan aurrera egiteko. Nazioarteko lankidetza funtsezkoa da zientzia polarra garatzeko.

Eremu polarretan erakundeen laguntza eta proiektu zientifikoak etengabe garatzea 1980ko hamarkadan hasi zen. Hasiera batean, Espainiako komunitate zientifikoaren interesa Antartikan ardaztu zen, batez ere Espainiak inguruan dituen instalazioetarako irisgarritasunean, baina azken hamarkadan Artikoko ikerketen dibertsifikazioa gertatu da, batez ere nazioarteko lankidetzek sostengatuta. Gaur egun, Espainiako zientzia-proiektu asko Antartikako eta Artikako hainbat lekutan egiten dira.

Baseak, ontziak eta eragiketak

Antartikoko base espainiarrak eta ontzi ozeanografikoak dira Espainiak ikerketa polarra babesteko eta garatzeko dituen azpiegiturak. Baseak eta ontziak Azpiegitura Zientifiko eta Tekniko Berezien (ICTS) mapa nazionalaren parte dira. ICTS siglek I+G+Bko puntako azpiegiturei erreferentzia egiten diete, zeinak, indibidualki edo hainbat instalazio koordinatuta, zerbitzuak eskaintzen dituzten abangoardiako eta kalitate goreneko ikerketak garatzeko, eta ezagutza transmititu, trukatu eta zaintzeko, teknologia transferitzeko eta berrikuntza sustatzeko.

Espainiako jarduera polarrak Antartikan egiten dira batez ere, baina Artikoan ere egiten dira. Antartikako eragiketak uda australean egin ohi dira (azaroa-martxoa). Nazioarteko lankidetza funtsezkoa da jarduera polarrak garatzeko.

Datu polarrak

Zientzia-komunitateak sarbide irekiko eta informazio zientifikoaren erabilerari laguntzeko azpiegiturak sortzeko bultzatutako mugimenduak kontuan hartu du ikerketa-datuen eskuragarritasunaren garrantzia. Datu horiek argitalpenekiko ezagutza-iturri propio eta independentetzat hartzen dira, ezagutza berria sor dezaketenak eta diziplinarteko moduan ustiatu daitezkeenak. 

Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzari buruzko ekainaren 1eko 14/2011 Legeak biltegietako datuen kudeaketa normalizatzeari egiten dio erreferentzia, datuen babesa, sarbidea eta banaketa errazteko (37. artikulua).

Datu polarrek, batez ere antartikoek, Antartikako Itunaren III. artikuluak dakarren betebeharragatik, gordailu tematikoetan dauden datuak biltegiratzeko eta berrerabiltzeko jarraibideak dituzte. Datuen kudeaketa egokiak koordinatuta egon behar du datuen babesa eta ustiapena bermatzeko eta datuen elkarreragingarritasuna ziurtatzeko

RESPONSABLE DEL TRATAMIENTO Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades. División de Atención al Ciudadano, Transparencia y Publicaciones. P.º de la Castellana, 162, 28046 Madrid
DELEGADO DE PROTECCIÓN DE DATOS dpd@ciencia.gob.es
FINALIDAD DEL TRATAMIENTO Registrar, gestionar y tramitar las consultas, quejas y sugerencias formuladas al Ministerio por la ciudadanía.
BASE JURÍDICA Artículo 6.1.c) del RGPD: el tratamiento es necesario para el cumplimiento de una obligación legal aplicable al responsable del tratamiento.
DERECHOS RECONOCIDOS Puede ejercitar sus derechos de acceso, rectificación, supresión y portabilidad de sus datos, y de limitación u oposición a su tratamiento, a través del Procedimiento de ejercicio derechos datos personales disponible en la sede electrónica del Ministerio. Si considera que no se han tratado sus datos personales de acuerdo con la normativa, puede dirigirse al Delegado de Protección de Datos o bien presentar una reclamación ante la Agencia Española de Protección de Datos (www.aepd.es).
INFORMACIÓN ADICIONAL Puede consultar información adicional en la Política de privacidad y protección de datos de la página web del Ministerio.