Comité Polar Español

A Antártida comprende todos os territorios situados ao sur do paralelo 60 º S. Ten unha extensión de 14 millóns de km2 dos cales o 98 % están cubertos de xeo con espesores medios de 3 km. Posúe o clima máis extremo da terra, medíndose a temperatura máis baixa rexistrada, é o lugar máis ventoso e con menor rexistro de precipitacións. É o continente máis elevado da Terra cunha altitude media de 2.000 m. Alberga ao redor da 80 % da auga doce do planeta.

As actividades na Antártida réxense polo Tratado Antártico, inicialmente asinado por 12 países en 1959, establece un réxime de conservación para o continente. Este Tratado recoñece o interese de toda a humanidade en que a Antártida se use sempre e exclusivamente para fins pacíficos e que non chegue a ser escenario ou obxecto de discordia internacional. Recoñece, ademais, a importancia das contribucións achegadas ao coñecemento científico como resultado da cooperación internacional na investigación científica na Antártida.

A investigación científica nas rexións polares resulta especialmente relevante pola transcendencia global dos procesos e os descubrimentos que teñen lugar nelas. Considéranse observatorios privilexiados en numerosas áreas de coñecemento. A comprensión, coñecemento e observación dos procesos xeolóxicos, biolóxicos, oceanográficos e atmosféricos que concorren tanto no Ártico como na Antártida son críticos para avanzar no coñecemento dos procesos globais na Terra. A colaboración internacional é fundamental para o desenvolvemento da ciencia polar.

O apoio institucional e desenvolvemento de proxectos científicos nas zonas polares de maneira continuada remóntase á década de 1980. Inicialmente, o interese da comunidade científica española centrouse na Antártida, fundamentalmente pola accesibilidade ás instalacións de España na zona, pero durante a última década houbo unha diversificación das investigacións no ártico, sustentada, fundamentalmente, polas colaboracións internacionais. Na actualidade numerosos proxectos científicos españois realízanse en diversas localizacións tanto antárticas como árticas.

O movemento de acceso aberto e de creación de e-infraestruturas de apoio ao uso de información científica pola comunidade científica ha considerado a importancia da accesibilidade aos datos de investigación. Estes datos son recoñecidos como unha fonte de coñecemento propia e independente das publicacións que poden xerar novo coñecemento e poderían ser explotados de maneira interdisciplinar. A Lei 14/2011, do 1 de xuño, da Ciencia, a Tecnoloxía e a Innovación, fai referencia á normalización da xestión dos datos en repositorios co fin de facilitar a súa preservación, acceso e distribución (artigo 37). Os datos polares, sobre todo os antárticos pola obriga que implica o artigo III do Tratado Antártico, conta con instrucións de depósito e re-uso de datos dispoñibles en repositorios temáticos. A xestión adecuada dos datos debe estar coordinada para garantir a súa preservación e explotación e asegurar a interoperabilidade destes.